André Alves da Cruz


12.096
Minuten

23
Doelpunten

1
Trofee
« Zuid-Amerika staat voor frivool en creatief voetbal. Toch kiezen we voor een verdediger als beste Zuid-Amerikaanse voetballer ooit in België. En wat een elegante speler was André Cruz toch wel. »
– Foot/Voetbal magazine, mei 2020
Doelpuntenmaker bij de magische Seleçao en winnaar van een trofee met Standard, als dat geen zeldzame combinatie op de CV van een speler is. In tegenstelling tot José Germano en Dante Bonfim kende André Cruz de Braziliaanse selectie voor en na zijn tijd op Sclessin, zijn passage in België vormde een onvermijdelijke onderbreking van zijn carrière bij de Auriverde.
Logischerwijs had zijn kennis van de Belgische stadions beperkt moeten zijn tot de op dat moment vervallen Bosuil. Op 12 oktober 1988 speelde hij er namelijk een vriendschappelijke wedstrijd tegen België (nvdr. 1-2 winst voor Brazilië). De toekomstige verdediger van de Rouches verliet toen net de Olympische Spelen in Zuid-Korea in het gezelschap van Taffarel, Jorginho, Mazinho, Romario en Bebeto (nvdr. 5 basisspelers van het Brazilië dat in 1994 wereldkampioen zou worden) waar hij de zilveren medaille won en alle wedstrijden speelde. Een Olympische selectie die als basis zou dienen voor het WK 1990 in Italië … zonder André Cruz ondanks een fenomenaal doelpunt in een vriendschappelijke wedstrijd tegen … de Squadra Azzurra in het najaar van 1989. « Ik maakte deel uit van alle nationale jeugdselecties tot en met het A-team », verklaarde Andre in 1992, toen hij een onbetwistbare pion in het elftal van Arie Haan was geworden. « Ik nam deel aan de voorbereidingscampagne van het WK, maar werd uiteindelijk niet opgenomen in de finale 22. De coach Sebastiao Lazaroni gaf me niet de minste uitleg … »
Indirect leidt deze niet-selectie tot zijn transfer naar Standard, dat in de zomer van 1990 wordt geconfronteerd met het vertrek van Ljubomir Radanovic naar Nice. De Luikse club is op een bepaald moment op het spoor van de Nederlander Van Herpen (Brest, Feyenoord) om vervolgens André Cruz, aangeboden door een manager, te testen tijdens een vriendschappelijke wedstrijd in Nederland. Georg Kessler heeft na de eerste helft genoeg gezien en dringt er bij zijn directie op aan om de transfer snel rond te krijgen.
Van het nationale team en het grote Flamengo – na zijn debuut bij Ponte Preta – naar de anonimiteit (vanuit Braziliaans perspectief) van de Belgische eerste klasse, was een meer dan riskante zet voor de verdere carrière van Andre Cruz. « Het was een overhaaste beslissing », geeft hij eerlijk toe vanuit zijn geboorteland Brazilië. Ik wilde niet in Brazilië blijven en ik wilde niet langer wachten. Vandaag zou het anders zijn als ik dezelfde beslissing moest nemen. »
Na een vlotte start in de beker tegen Mol werd al snel duidelijk wat de sterke punten waren van de Braziliaan: een ongelooflijke vrije trap. De eerste keeper die de prijs betaalde was niemand minder dan Michel Preud’homme op de vierde speeldag (nvdr. 1-3 winst in Mechelen). « Ik was altijd goed op stilstaande fases. Daarnaast werkte ik er ook wel dagelijks aan op training. Ik heb altijd hard gewerkt tijdens de sessies om de beste te zijn … Ik kwam één uur eerder aan en vertrok altijd later… »
Ondanks onmiskenbare kwaliteiten (techniek, sprongkracht, reactiesnelheid), wordt André Cruz niet gespaard van kritiek, en dit tijdens een seizoen waarbij de Rouches behoorlijk onregelmatig presteren als elftal. Niettegenstaande dat Standard medio november de leider was in de Belgische competitie missen ze zelfs de Europese kwalificatie aan het einde van het seizoen. Sir Georg Kessler probeert Cruz uit in verschillende posities (laatste man, verdedigende middenvelder, linksback, de bank en … de tribune!) maar hij ligt onder vuur bij het publiek en de pers. « Je moet niet vergeten dat ik Flamengo verliet, met 40 graden in Rio de Janeiro. Eenmaal in België ervaarde ik temperaturen van 10 graden en minder ! Alleen dat al is niet evident. De aanpassing voor Brazilianen zoals ik was bijzonder moeilijk. Ik kende het Belgische voetbal niet en sprak de taal niet. Ik speelde in verschillende posities, misschien omdat Kessler zag dat ik daartoe in staat was en mezelf wilde testen … Ja, deze periode was erg moeilijk omdat ik geconfronteerd werd met veel oneerlijke mensen (sic). Anderen maakten fouten op het veld en ik nam de schuld op mij … Ik speelde niet slecht. Alleen de resultaten volgden niet. Ik was jong, ik had al voor het Braziliaanse team gespeeld en Standard had geld uitgegeven om me toch te laten komen. Met de taalbarrière begreep ik het niet … maar ik klaagde niet … Ik bleef kalm. Ik wist dat de enige manier om dit te veranderen was door goed te spelen. »
Gelukkig had Standard al andere Braziliaanse spelers (Rubenilson, Dinga) en met de komst van Gérald Blaton in Seraing ontwikkelde zich bij Pairay een sterke Braziliaanse kolonie. « Iemand uit het land in de buurt hebben is erg nuttig, vooral degenen met wie je dagelijks traint. Het heeft me destijds veel geholpen. »
Dat eerste niet zo denderende seizoen had evengoed zijn laatste kunnen zijn. PSG, dat net werd overgenomen door Canal + en Artur Jorge koos als coach, wil een Braziliaan in de verdediging associëren met Ricardo Gomes. Na een probleem met het vliegtuig vond het interview met de Parijse vertegenwoordigers niet plaats en reageerde André Cruz positief op de uitnodiging voor de eerste vriendschappelijke wedstrijd in Wezet… net als de rest van de kern (bijna 40 spelers lagen onder contract! ). Net als Georg Kessler een jaar eerder wordt Arie Haan onmiddellijk verliefd op de balvirtuoos, en elk vertrek van de Braziliaan is ondenkbaar. « Was het Arie Haan die alles blokkeerde? Ik herinner het me niet. Maar Haan was erg belangrijk voor mij bij Standard. Hij sprak tegen me en gaf me al zijn vertrouwen. Hij verdedigde me in moeilijke tijden, ik ben hem erg dankbaar. »
Symbolisch voor deze tweede kans: een vrije trap (ja hoor) om een nederlaag bij Germinal Ekeren te voorkomen, net in het Veltwijckpark dat synoniem stond met de desillusie twee seizoenen eerder (uitschakeling in de halve finale van de beker in 1990, een nederlaag die de weg naar de UEFA in 1991 blokkeerde). En de week daarop arriveerde Stéphane Demol op Sclessin. « Het is zeker dat de komst van Stéphane me ook veel heeft geholpen. Hij had ervaring met passages in Italië en Portugal, dus sprak hij Portugees. We begrepen elkaar heel goed. We hebben het perfecte paar gevormd. »
Na dat eerste povere seizoen, zou Cruz nog drie seizoen op Sclessin te bewonderen zijn, gekenmerkt door talloze vrije trappen (waaronder een schitterende vrije trap in de derby op Rocourt, en doelpunten (7 van de 9 doelpunten in 1993-1994). Standard ontdekt tevens zijn broer Adriano tijdens een competitiewedstrijd in maart 1993 op Sclessin tegen Cercle Brugge: twee broers in hetzelfde team op het veld in een officiële wedstrijd, een ervaring die helaas uniek bleef voor André. « Het was geweldig om met hem te spelen. Hij had veel kwaliteiten. Een goede collectieve speler, die het aandurfde zijn voet te zetten en vocaal aanwezig te zijn. Helaas hebben verschillende blessures zijn carrière belemmerd. »
Paradoxaal genoeg is het juist dit seizoen 1992-1993, op persoonlijk vlak verstoord door verschillende fysieke ongemakken, dat zal leiden tot de succesvolle en beruchte bekerfinale tegen SC Charleroi in anderlecht. In de terugwedstrijd van de halve finale op Sclessin had de Braziliaan het genoegen de score tegen Waregem te openen. « Onze enige trofee… Maar we hadden een geweldig team en we hadden het kampioenschap kunnen winnen. Enkele blessures van belangrijke spelers wogen zwaar door … Deze overwinning was één van de hoogtepunten die ik bij Standard beleefde. »
Het ergste zou enkele maanden later komen met de historische 0-7 tegen Arsenal. « Het was een atypisch wedstrijd. Bij ons ging alles mis wat mis kon gaan, terwijl bij de Gunners alles lukte. »
Na 4 jaar in België had André Cruz nood aan een nieuwe uitdaging en wou hij ook de Seleçao niet opgeven. « Het was te laat voor het WK 1994, maar in de daaropvolgende maanden keerde ik terug naar de selectie. Ik had drie geweldige seizoenen in Napels en werd daarna getransfereerd naar AC Milaan… en werd opgenomen in de kern van 22 voor de wereldbeker van 1998 … die ik bijna miste. Ik had in januari 1998 namelijk last van een hernia en kon het wel vergeten dacht ik. »
Dankzij een last-minute afvaller riep Mario Zagallo hem terug bij de kern, ook al speelde hij geen enkele minuut in Frankrijk. Iets wat André Cruz ook niet had gepland: een terugkeer naar Sclessin begin 1999, toen hij weinig werd gebruikt door Alberto Zaccheroni bij de Rossoneri. Lucien D’onofrio twijfelt niet en repatrieert Cruz terug naar de Vurige Stede. « Fysiek en mentaal deed ik het goed, maar het was maar voor een paar maanden … »
Net genoeg tijd om de Belgische keepers aan zijn traptechniek te doen herinneren met een heerlijke vrije trap in de winkelhaak in de topper op Sclessin tegen Club Brugge Daarnaast waren er nog twee andere bekerdoelpunten, waaronder één in zijn eerste wedstrijd bij Ingelmunster. Helaas miste hij de kers op de taart met een verloren finale tegen Lierse. « Ja, we kunnen die dag praten over een grote teleurstelling. We hadden kunnen, nee, we hadden deze beker moeten winnen. We hebben goed gespeeld, maar je kunt je objectief niet behalen als je zo’n tegendoelpunten slikt. Zo eenvoudig is het. »
André Cruz vertrok daarna naar de Italiaanse Calcio (Torino) en nam in de winter van 2000 de richting van Sporting Portugal. « Daar trof ik Mbo Mpenza aan, die ook net was getransfereerd. Ah, de grote Mbo … maar we spraken nauwelijks over Standard omdat we niet vaak samen waren naast het veld. »
Na een eerste titel in 2000 won André Cruz in 2002 een tweede met een zekere Laszlo Bölöni als coach. « Het was een heel goede tijd. Het was niet altijd gemakkelijk, maar Laszlo wist het goed te doen en we werden beloond. Vandaag zijn we nog altijd goede vrienden. »
Bij Sporting Portugal was hij getuige van de eerste stappen van een zekere Cristiano Ronaldo. « Toen Cristiano bij de A-kern kwam, was ik er nog. We trainden verschillende keren samen, hij was nog een kind eigenlijk. Ik belde Ariedo Braida, de directeur van AC Milan en Filippo Fusco, de toenmalige directeur van Napels, om te zeggen dat ze deze naam moesten noteren. Enkele maanden later belt Filippo me om te zeggen dat hij een fenomeen in actie ziet. Ik begreep hem toen niet onmiddellijk en toen vertelde hij me dat hij naar een vriendschappelijke wedstrijd tussen Sporting en Manchester Utd aan het kijken was. Mijn ‘frank’ viel en ik antwoordde « Aahhh, je ziet Cristiano Ronaldo? Ik zei het je: » Ik had het ook over Quaresma en Hugo Viana …»
Dat inzicht was al een verloper op de omscholing die André Cruz zou maken na zijn actieve carrière. « Ik werk nog steeds in het voetbal en investeer in Brazilië. Soms komen sommige clubs bij mij voor sportadvies: ik bespreek coaches, spelers, het werk op het terrein, resultaten. Ik ben ook een tussenpersoon: ik zie wedstrijden en spelers voor vrienden in Europa en Azië. Als ik naar België kan, ga ik daarheen omdat ik daar nog steeds vrienden heb. Toen ik in België speelde, had ik nooit gedacht dat ik haar zou missen. Ik vertel mensen altijd dat België een prachtig land is, heel prettig om in te wonen. Het is ook geschikt om jongeren met talent te brengen, maar met een profiel dat past bij de Belgische stijl: niet de meest technische maar wel erg sterk fysiek, snel, professioneel … En met een sterk verlangen om te winnen. Ik hoop later dit jaar België te bezoeken, misschien in augustus.»
(c) Philippe Gerday – Mei 2020
Geboorte: 20 september 1968, te Piracicaba
Nationaliteit: Brazilië
Positie: Verdediger
1e aansluiting bij Standard: 9 augustus 1990 – 23 augustus 1995
2e aansluiting bij Standard: 3 februari 1999 – 2 juli 1999
Trofeeën met Standard: 1x Beker van België (1993)
Internationale wedstrijden / doelpunten: 33 / 1
Carrière
Jeugdopleiding
1982 – 1986
Ponte Preta (BRA)
A-kern
1986 – 1989
1989 – 1990
1990 – 1995
1994 – 1995
1995 – 1997
1997 – 1999
02/1999 – 07/1999
07/1999 – 12/1999
2000 – 2002
07/2002 – 12/2002
01/2003 – 06/2003
Ponte Preta (BRA)
Clube de Regatas do Flamengo (BRA)
Royal Standard de Liège
A.S. Calcio Napoli (huur)
A.S. Calcio Napoli (ITA)
A.C. Calcio Milan (ITA)
R. Standard de Liège
Torino Football Club (ITA)
Sporting Clube de Portugal (POR)
Goias Esporte Clube (BRA)
Esporte Clube Internacional (BRA)
Statistieken
Wedstrijden
Belgisch kampioenschap
Beker van België
Ligabeker
Europees
Vriendschappelijk
116
17
–
8
33
Doelpunten
Belgisch kampioenschap
Beker van België
Ligabeker
Europees
Vriendschappelijk
19
3
–
1
8